Pocz�tki historii Szklarskiej Por�by zwi�zane s� z rozwojem hutnictwa oraz poszukiwaniami szlachetnych kamieni i kruszców. Pod koniec XIII w. tereny dzisiejszej Szklarskiej Por�by zosta�y wykupione przez zakon Joannitów z Cieplic, którzy poszukiwali w rejonie z�oto i szlachetne kamienie. �lady po ich penetracji pozosta�y do dzi�, w postaci sztol�, wyrobisk, szybów. Na ska�ach mo�emy zobaczy� tajemne znaki, które s� dowodem bogactwa mineralnego tych rejonów. W XIV w. na teren miejscowo�ci wkroczyli pierwsi hutnicy i drwale, którzy zapocz�tkowali produkcj� szk�a. Powsta�a wówczas pierwsza huta szk�a. W tym okresie nast�pi� intensywny wyr�b lasów (od czego wzi�a si� nazwa Szklarska Por�ba). Pierwsze �lady hutnictwa pochodz� z rejonu Szklarskiego Potoku, gdzie wytwarzano pierwsze szklane przedmioty. Rejon Szklarskiego Potoku charakteryzowa� si� du�� ilo�ci� surowca potrzebnego do produkcji wyrobów, tj. kwarcu i bukowego drewna.

W miar�, jak wyczerpywa� si� surowiec produkcyjny, zacz�to budowa� nowe huty, m.in. w dolinie Czeskiej Strugi i nad Kurzack� Wod�, a w 1617 roku w Bia�ej Dolinie. Inicjatorem powstania nowych hut by�a rodzina Schaffgotschów. Hutnictwo szk�a w nowoczesnej formie istnia�o tu od po�owy XVIII w. (huta Karstal - 1754 r. - dzisiejsze Orle w Górach Izerskich).

W 1842 r. powsta�a huta, która na pocz�tku nazywa�a si� "Józefina", dopiero po II wojnie �wiatowej Polacy zmienili jej nazw� na "Julia". Po roku 1989 przestano dba� o t� szlachetn�, przemys�ow� tradycj�.

W 1578 roku na tereny Szklarskiej Por�by przybyli (z pobliskich Czech) protestanci, którzy za�o�yli nad Kamie�czykiem (u stóp Szrenicy) osad� nazwan� przez nich Marysinem. Na osadnictwo po polskiej stronie gór zezwoli� (znany z tolerancji religijnej) hrabia Schaffgotsch. Z grupy czeskich osadników wy�onili si� znani laboranci, znawcy medycyny naturalnej, którzy produkowali zio�owe specyfiki.

Na prze�omie XVII-XVIII w. powstawa�y kolejne osiedla i tak na pocz�tku XIX w. miejscowo�� sta�a si� jedn� z najwi�kszych sudeckich wsi. W tym czasie istnia�o 26 osad i przysió�ków z 336 domami, dwoma ko�cio�ami (katolickim i ewangelickim), czterema szko�ami, dwoma hutami i szesnastoma szlifierniami szk�a oraz trzema m�ynami i tartakiem. Ludno�� g�ównie utrzymywa�a si� z pracy w lesie, wytopu szk�a oraz z pasterstwa i uprawy ziemi. Tak wi�c dzisiejsze schroniska górskie zawdzi�czaj� swoje istnienie dawnym bud� pasterskim, budowanym na wysokogórskich halach.

W XVIII w. zacz�to dostrzega� turystyczne walory osady, a od po�owy XIX w. zacz�a intensywnie rozwija� si� turystyka. Prze�omem by�o wybudowanie w 1847 roku drogi prowadz�cej z Piechowic, przez Prze��cz Szklarsk�, a� do Harrachova, a nast�pnie, w 1902 roku, linii kolejowej z Jeleniej Góry do Tanvaldu. Kolejnym, bardzo wa�nym momentem do dalszego rozwoju turystyki by�o wybudowanie w 1962 roku Kolei Linowej na Szrenic�.

Pi�kna okolica, malownicze widoki i pejza�e górskie spowodowa�y, �e pod koniec XIX w. do Szklarskiej Por�by zacz�li zje�d�a� si� znani piszarze, poeci, malarze i rze�biarze. Tradycje dawnej koloni artystycznej kultywowane s� do dzi�.

Przez krótki okres powojenny Szklarska Por�ba nazywa�a si� Pisarzowice (Schreiberhau), aktualn� nazw� zawdzi�cza Instytutowi �l�skiemu, który to w 1946 roku og�osi� j� w Dzienniku Urz�dowym Ziem Odzyskanych nr 5. Prawa miejskie Szklarska Por�ba uzyska�a w 1962 roku.